Nhập Email của Bạn để nhận Tin Sinh Hoạt từ Tu Viện Kim Cang

TÌM KIẾM  

Tìm Theo

TRANG NHẤT > PHẬT HỌC PHỔ THÔNG
Cỡ chữ:  Thu nhỏ Phóng to
Cập nhật ngày 07/10/2008 (GMT+7)

Ðạo Ðế (Tứ Chánh Cần)

B.          Tứ Chánh-cần 

A.      MỞ-ÐỀ: 

Nhờ Tứ Niệm-xứ, chúng ta đã thấy rõ sự thật của đời.  Ðó là: thân bất-tịnh, tâm vô-thường, pháp vô-ngã và thọ thị-khổ.  Thấy rõ được sự-thật đau-khổ ấy rồi, chúng ta phải gia công, cố sức làm thế nào để thoát ra ngoài móng vuốt nguy-hiểm của chúng.

Muốn thế, sự siêng-năng, tinh-tấn là điều-kiện trên hết trong công-cuộc giải-thoát của chúng ta. 

Ngoài đời cũng như trong đạo, mỗi người muốn đạt được kết-quả tốt-đẹp trong đời mình thì phải luôn luôn gia công gắng sức.  Nhất là người tu-hành, mà cái quả là xuất trần, cái cứu-kính là an-vui vĩnh-viễn, thì sự gia công, sức cố-gắng lại càng phải bền-bĩ, dẻo-dai vượt bực mới thành-tựu được. 

Hơn ai cả, đức Phật hiểu rõ sự quan-trọng của sự tinh-tấn, nên đã dạy bảo chúng ta, trước khi đi sâu vào Ðạo, phải chuẩn-bị những phương-tiện cần-thiết, phải tỏ rõ một thái-độ quyết tâm:  Quyết tâm xa lánh điều dữ và thực-hiện những điều lành.  Ðó là ý-nghĩa của “Tứ Chánh-cần” mà chúng ta sẽ nghiên-cứu dưới đây. 

B.       CHÁNH-ÐỀ: 

I.                   ÐỊNH-NGHĨA TỨ CHÁNH-CẦN 

Tứ Chánh-cần là bốn phép siêng-năng tinh-tấn hợp với chánh-đạo.  Bốn phép tinh-tấn ấy là: 

1.      Tinh-tấn ngăn-ngừa những điều ác chưa phát-sinh.

2.      Tinh-tấn dứt-trừ những điều ác đã phát-sinh.

3.      Tinh-tấn phát-triển những điều lành chưa phát-sinh.

4.      Tinh-tấn tiếp-tục phát-triển những điều lành đã phát-sinh. 

II.               QUAN-NIỆM VỀ ÐIỀU DỮ VÀ ÐIỀU LÀNH TRONG ÐẠO PHẬT 

Trong khi làm điều lành tránh dữ, chúng ta phải biết rõ thế nào là lành, thế nào là dữ.  Những điều dữ là những điều gì có thể làm tổn hại cho mình và người trong hiện-tại cũng như trong tương-lai.  Chúng bao giờ cũng nghịch với từ-bi, bình-đẳng, trí-tuệ và chân-lý. 

Trái lại, những điều lành là những điều có thể lợi-ích cho mình và người, trong hiện-tại cũng như tương-lai.  Chúng bao giờ cũng hợp với từ-bi, bình-đẳng, trí-tuệ và chân-lý. 

Với hai định-nghĩa này, không phải đợi đến khi phát-lộ ra bằng hành-động, mới gọi là lành hay dữ.  Ngay trong ý-nghĩ, và quan-trọng nhất là ý-nghĩ, cũng đã phân biệt được lành hay dữ rồi.  Theo đạo Phật, ba nơi phát-sanh của lành hay dữ là: thân, khẩu, ý.  Như thế, một cử-chỉ, một lời nói hay một ý-nghĩ, đều có thể lành hay dữ.  Do đó, đức Phật dạy chúng ta phải ngăn ngừa những điều dữ, hay thực-hiện những điều lành, ngay khi chúng còn ở trong ý-thức. 

(Xem lại bài Thập-thiện trong khóa nhì). 

III.            NỘI-DUNG CỦA TỨ-CHÁNH-CẦN 

1.      Tinh-tấn ngăn-ngừa những điều ác chưa phát-lộ. 

Tâm mình chưa móng tưởng điều ác thì mình phải ráng giữ gìn, đừng cho nó phát khởi lên, cũng như sợi dây buộc mũi con trâu, kềm nó, không cho ăn lúa. 

Sau đây là một thí-dụ cụ-thể có thể xảy ra hằng ngày trong đời chúng ta: 

-         Khi chúng ta muốn tổ-chức một cuộc đi săn bắn, để lấy thịt rừng cụng ly đánh chén với bạn bè, nhưng chúng ta lại nghĩ: “Ta đã là đệ-tử Phật, đã thọ tam-quy, trì ngũ-giới rồi, không lẽ dám quên lời hứa nguyện, sát hại chúng-sinh và uống rượu?”. Thế là chúng ta không thi-hành cuộc đi săn bắn nữa. 

-         Khi phát-khởi tâm gian-lận, muốn lập mưu-kế lấy của người, chúng ta liền xét lại rằng: “Của mình mất mình biết buồn rầu, thì của người mất người đâu có vui?  Vả lại, mình đã nguyện trọn đời không tham một vật nhỏ của ai, lẽ nào mình dám quên lời thệ nguyện?”.  Sau khi nghĩ thế rồi, chúng ta không thi-hành mưu-kế đen tối trên nữa. 

-         Khi móng tâm hoa-nguyệt, chúng ta nghĩ lại rằng: “Mình đã nguyện trọn đời không tà-dâm, thì phải trì chí giữ gìn tiết-hạnh”.  Và do ý-nghĩ ấy, chúng ta ngăn chận được lòng hoa-nguyệt. 

-         Khi muốn nói dối để cho được việc riêng của mình, chúng ta liền nghĩ rằng: “Mình đã nguyện trọn đời nói lời ngay thật, thì phải cố-gắng giữ cho trọn lời thệ nguyện”.  Như thế, chúng ta khỏi phạm tội vọng-ngữ. 

Nói tóm lại, mỗi khi tâm chúng ta móng lên một ý-nghĩ sai quấy, muốn thực-hiện một điều ác gì, chúng ta phải tìm những lý do chính đáng, tưởng nghĩ đến hậu quả tai hại của nó, để dập tắt ngay những ý-nghĩ bất chính, và ngăn-ngừa không để cho nó phát sinh trong hành-động. 

Người tu-hành sợ các giặc phiền-não, si-mê len-lõi vào tâm mình cướp mất của báu công-đức, nên luôn luôn cẩn-thận giữ-gìn, như ngưòi nhà giàu giữ của: ngăn tường, đóng ngõ, bỏ tủ, khóa chặt không để cho kẻ gian vào nhà trộm mất.

Sự ngăn chận, giữ-gìn không cho điều ác phát-khởi này, không phải hạn cuộc trong một thời-gian nhất-định nào, mà trái lại, phải tiếp-tục luôn luôn trong từng sát-na, từng giây phút, từng ngày tháng, từng năm này sang năm khác, cho đến chừng nào tâm mình được thuần-thục an-nhiên, không nghĩ đến điều ác nữa mới thôi.  Công cuộc ngăn chận này, đòi hỏi một sự siêng-năng, tinh-tấn, dẻo-dai, bền-bĩ mới có hy-vọng thành-tựu được như ý muốn.

2.      Tinh-tấn dứt-trừ những điều ác đã phát-lộ. 

Trong đời sống của chúng ta, nhất là khi chưa hiểu biết Phật-pháp và không tu-hành, chúng ta đã phạm rất nhiều tội ác.  Những tội ác này làm cho tâm của ta ngày càng tối tăm, lu mờ, như một tấm gương bỏ lâu ngày, không ai chùi rửa, không thể soi được nữa.  Nay chúng ta đã nhận thấy cái nguy hại của những điều ác, thì chúng ta phải quyết tâm dứt trừ.  Ðiều ác không ở đâu xa, chúng phát-lộ chính trong thân, khẩu, ý của mỗi chúng ta.  Vậy trừ tội ác, tức là ngăn chận không cho thân, khẩu, ý chúng ta tiếp tục tạo nghiệp dữ nữa.  Những cái đà tội lỗi, như cái đà một chiếc xe xuống dốc, càng xuống càng mau, càng mãnh-liệt, cho nên muôn diệt trừ tội lỗi, chúng ta phải vận dụng nhiều nghị-lực, nhiều cố-gắng, phải luôn luôn siêng-năng tinh-tấn.  Ðể ngăn chận cái đà tội lỗi, Phật-tử chúng ta phải luôn luôn nhớ nghĩ như vầy: 

-         Sát-sanh là điều ác đã gây tội lỗi cho mình phải mắc nợ máu thịt và mạng sống, lại làm hại cho người lẫn vật. 

-         Trộm cướp là khổ cho người bị nghèo đói, rách rưới, buồn rầu đau khổ không thể kể xiết. 

-         Tà-dâm là điều không hợp lễ tiết, thường gây sự rối ren trong gia-đình và nhất là mang tiếng xấu hổ, làm mất phẩm-giá con người. 

-         Nói dối mất lòng tin cậy. 

-         Nói thêu-dệt làm chia-lìa ân-nghĩa. 

-         Nói lưỡi hai chiều làm tăng-trưởng oán-thù. 

-         Nói lời hung ác, trước dơ miệng mình, sau chiêu lấy họa. 

-         Ham muốn quá sức (tham) thấy mình thiếu mãi, càng khổ thân nhọc trí. 

-         Giận hòn tức-tối, lửa sân nổi lên, làm hư công, hỏng việc và bao nhiêu rừng công-đức đều tiêu hao.

-         Si-mê không rõ chánh tà, mờ-ám chân-lý, gây đủ các tội. 

Xét như vậy rồi, nếu tội ác đã trót lỡ sanh, thì bất cứ tội nào chẳng hạn, chúng ta phải đoạn-trừ tận gốc rễ, đừng cho nó đâm chồi nẩy nhánh nữa.  Trong lúc đó, chúng ta lại huân-tập các hột giống lành thay-thế vào tạng-thức, thì lần hồi, chúng ta sẽ trở thành người thuần-thiện. 

3.      Tinh-tấn phát-triển những điều lành chưa phát-lộ. 

Nhiều khi chúng ta có những ý-định hay đẹp, muốn giúp ích người này, nâng-đỡ người khác, nhưng vì tánh giải-đãi, hay thiếu nghị-lực, chúng ta không thực-hiện những ý-định tốt-đẹp ấy.  Như thế, dù có thiện-chí bao nhiêu, cũng không đem lại lợi-ích gì cho ta và người chung-quanh cả.  Muốn tạo những thiện-nghiệp, như nói lời hòa-nhã với mọi người trong mọi trường-hợp, bố-thí cho người nghèo-túng, giúp-đỡ cho người có công ăn việc làm, thì chúng ta đừng chần-chờ, mà trái lại, phải hăng-hái, tinh-tấn làm ngay.  Ta phải luôn luôn thúc-ẩy ta, biến những ý-nghĩ tốt thành hành-động.  Người Pháp có câu tục-ngữ rất có ý-nghĩa, để châm-biếm những người có dự-định tốt mà không bao giờ thực-hiện: “Ðịa-ngục lót đầy những dự-định tốt”.  (L’enfer est pavé de bonnes intentions).  Thật đúng như vậy, ở đời có bao nhiêu người có nhiều thiện-chí, có ý-định làm điều hay điều phải, nhưng cho đến chết vẫn chưa thực-hiện được, và mang theo xuống địa-ngục. 

Vậy chúng ta phải luôn luôn hắng-hái làm phát-triển những điều lành, mỗi khi chúng vừa mống khởi trong tâm, đừng chần-chờ, giải-đãi cho đến khi tử-thần đến gõ cửa, mới ân-hận là mình chưa gây tạo được cho mình những nhân lành gì cả, nên phải rơi vào địa-ngục. 

4.      Tinh-tấn tiếp-tục phát-triển những điều lành đã phát-lộ. 

Những điều lành khi đã phát-lộ ra hành-động rồi, chúng ta đừng cho thế là vừa, là đủ, không cần phải cố-gắng làm thêm nữa. 

Khi chúng ta làm một điều trọn lành, chúng ta có lợi về hai phương-diện: một mặt ngăn chận điều ác không cho tác hại; một mặt làm điều thiện có ích lợi cho mình và cho người.  Chẳng hạn, như khi chúng ta thọ giới bất sát-sinh và thực-hành theo giới ấy, là chúng ta vừa ngăn-chận sự giết-hại người và vật, mà vừa chuộc người và phóng-sinh nữa.  Các giới khác cũng vậy, nghĩa là một mặt vừa “chỉ ác”, một mặt vừa “tu thiện”, rồi cứ thế mà siêng-năng tinh-tấn luôn luôn mới được.  Chúng ta phải tập làm điều thiện cho thật thuần-thục, cho thành thói quen, cho đến khi mỗi ý-nghĩ, mỗi lời nói, mỗi việc làm đều thiện cả mới được. 

C.      KẾT-LUẬN:

Ý-NGHĨA RỘNG LỚN VÀ DIỆU-DỤNG CỦA TỨ-CHÁNH-CẦN 

            Tứ Chánh-cần là bốn phép siêng-năng chân-chính trong công-cuộc diệt-trừ tội ác và phát-triển điều thiện.  Nó bao gồm tất cả những quy-điều căn-bản thiết-yếu của mọi tôn-giáo, đạo-đức, luân-lý. 

            Thật thế, nếu suốt đời, chúng ta chỉ theo cho đúng 4 phép siêng-năng này là : ngăn-ngừa không cho những điều ác phát-sinh, diệt-trừ những điều ác đã lỡ phát-sinh; thúc-đẩy thực-hiện những điều lành vừa mống lên ở trong tâm, và tiếp-tục thực-hiện nhiều hơn nữa những điều lành đã thực-hiện được; nếu chúng ta tinh-tấn làm được như thế, thì chắc-chắn chúng ta sẽ đạt được địa-vị Thánh-hiền.

HT. Thích Thiện Hoa
Quay lại In bản tin này Gửi tin này cho bạn bè  
 BÀI HỌC KẾ TIẾP
(Phật Học Phổ Thông Khóa thứ III )
ÐẠO ÐẾ (TỨ NHƯ Ý TÚC)
 CÁC BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ
 

Xem tin ngày:


Trang Chủ | Lịch Sinh Hoạt | Hình Ảnh | Âm Nhạc | Trắc Nghiệm |  Xem Phim | Liên Kết |  Liên Hệ
Liên hệ kimcangtuvien@yahoo.com
4771 Browns Mill Road Lithonia Georgia 30038-2604 Tel:(770) 322-0712